Terugblik op pilot Amersfoort: ‘Ontdekken waarvoor werkgever gevoelig is’

Voor de gemeente Amersfoort eindigt per 31 december van dit jaar de pilot Werken naar Vermogen. Welke resultaten heeft dat opgeleverd? Connie de Neef (hoofd afdeling arbeidsintegratie gemeente Amersfoort) blikt terug.

Wat waren precies jullie doelen bij deze pilot?

“Het eerste doel van de pilot was om consulenten, die werken vanuit verschillende regelingen (WAJONG, WIA, WSW, WWB, WIJ), van elkaar te laten leren. We hebben samen onderzocht of het nuttig is om elkaars instrumenten te gebruiken. Daarnaast wilden we een aantal mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt duurzaam bij reguliere werkgevers plaatsen, al dan niet met loondispensatie.”

Blijvende aandacht nodig voor mensen met arbeidshandicap

Kandidaten met een arbeidshandicap hebben vaak een extra steuntje in de rug nodig, óók als ze naar tevredenheid een baan gevonden hebben. Een overzicht van de leerervaringen van Christianne van Triest, die zich bij de pilot Werken naar Vermogen bezighoudt met kandidaten vanuit de Wajong.

Eerste leerervaring:
Geplaatste kandidaten vanuit de Wajong hebben soms een extra steuntje in de rug nodig.

Op een scholings- en banenmarkt ontmoette Christianne een postbezorgster. Het postbedrijf had net grote reorganisaties aangekondigd. Deze mevrouw werd daar heel erg zenuwachtig van, omdat ze dacht dat ze ontslagen zou worden.

Galina aan de slag in de thuiszorg: ‘Stap voor stap kom ik verder’

Na acht jaar thuiszitten wilde Galina graag aan het werk om in contact te komen met andere mensen. Ondanks haar angststoornissen is dat gelukt: met behoud van haar WSW-indicatie werkt ze nu als huishoudelijke hulp in de thuiszorg.

Galina is afkomstig uit Oekraïne. Na haar komst in Nederland deed ze vrijwilligerswerk bij de thuiszorg en een bejaardenhuis, maar ze wilde ook weer in een betaalde baan aan de slag. “Ik wil graag met mensen communiceren”, zegt Galina. “Ik vind het fijn om een praatje te maken. Thuis kun je dat niet.”

Contacten leggen is voor Galina echter niet vanzelfsprekend. Ze kampt met enkele angststoornissen, die ingrijpende gevolgen hebben voor haar sociale leven. Tot voor kort durfde ze niet naar buiten te gaan of een gesprekje aan te knopen. Dat gaat nu een stuk beter, maar liften en andere dichte ruimten met weinig daglicht maken haar nog steeds bang en depressief.

Jobhunter Jurn van Middelaar: ‘We hoeven toch geen astronaut te leveren!’

Jobhunter Jurn van Middelaar van het Werkgeversservicepunt 033 houdt van het intensieve samenspel met bedrijven om cliënten aan een baan te helpen. “Ik leg net zo lang contacten over een mogelijke plaatsing totdat er ineens zaken gedaan kunnen worden.”

Jurn van Middelaar bemiddelt kandidaten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. In de meeste gevallen komen zijn cliënten van het UWV of van de gemeente vanuit de wet Werken naar Vermogen. Hij kijkt wat voor werk het beste bij hen past, geeft coaching en legt contacten met mogelijke werkgevers. “Ik ken de regionale markt en begrijp de doelgroep.”

Een nieuwe baan voor Ali: eerst doen, dan praten

Ali is dakloos en kan slecht voor zichzelf zorgen. Paul Spiegelenberg van de gemeente Amersfoort helpt hem zijn leven weer op te pakken en naar werk te begeleiden. “Snel in beweging komen is het belangrijkst.”

Voordat Ali bij de projectgroep Werken naar Vermogen in Amersfoort komt, heeft hij lang op straat gezworven. Hij heeft psychische problemen, financiële schulden en kampt met veel pijn als gevolg van een whiplash.

Paul Spiegelenberg (trajectbegeleider arbeidsintegratie) begeleidt cliënten als Ali naar werk of naar een hoger treetje op de re-integratieladder. Hij is onder de indruk van de ‘bak ellende’ die Ali over zijn leven uitgestort heeft gekregen. Hij had bij een slachtbedrijf gewerkt, maar hier werkte hij zich hier nog verder in de nesten. Als er iets zwaars getild moest worden deed Ali dat zonder morren, ook al kon zijn lichaam dat niet meer aan. Nee zeggen om zichzelf te beschermen, daar had hij grote moeite mee.

Fred Douma: ‘Bemiddeling van Wajonger blijft maatwerk’

Fred Douma verzorgt als arbeidsdeskundige bij het UWV Werkbedrijf Amersfoort re-integratietrajecten voor Wajongers. Hij laat zijn licht schijnen over zijn huidige aanpak en de toekomstige veranderingen bij de invoering van de wet Werken naar Vermogen.

Het is steeds belangrijker om te voorkomen dat Wajongers aan de kant zitten met alleen een uitkering. Hoe pakken jullie dat aan?

“We richten ons onder meer op 16- en 17-jarigen, die in de toekomst grote kans hebben om in de Wajong terecht te komen. We hebben daarom in de regio Amersfoort alle scholen voor speciaal onderwijs verdeeld onder de Wajong-arbeidsdeskundigen. Bij de uitstroom hebben we ze meteen in beeld. We ondersteunen ze bij het vinden van een reguliere baan, zodat ze zelfstandig het minimum loon kunnen gaan verdienen.”

Werken naar vermogen betekent: ‘… de mogelijkheden oprekken’ (3)

Werken naar Vermogen kan op velerlei manieren. In deze rubriek laten we werkgevers, partners en andere organisaties aan het woord, die vanuit hun eigen invalshoek invulling geven aan Werken naar Vermogen.

Deel 3:
William Duterlay, eigenaar van patisserie Duterlay in Soest

Werken naar vermogen betekent: ‘…iemand zijn eigen keuzes laten maken’ (2)

Werken naar Vermogen kan op velerlei manieren. In deze rubriek laten we werkgevers, partners en andere organisaties aan het woord, die vanuit hun eigen invalshoek invulling geven aan Werken naar Vermogen.

Deel 2:
Petrus Dispa, directeur re-Activate in Hilversum, actief in de regio Amersfoort

Wat doen jullie?

“Van huis uit zijn we een re-integratiebureau voor hoger opgeleiden en 35-plussers, voornamelijk mensen met complexe dossiers. Iemand die bijvoorbeeld hersteld was van kanker en weer aan het werk wil, maar nog iedere dag moe is en een hele andere visie op de waarde van het leven en zijn eigen identiteit heeft gekregen. Of mensen met alcoholproblemen of schulden, wat vaak ook met meerdere andere problemen gepaard gaat.

Als iemand veel individuele aandacht nodig heeft, kom je niet uit met de bestaande budgetten, die ook nog eens allemaal uit verschillende potjes moeten komen. We hebben veel meters in de modder gemaakt om onze weg hierin te vinden. Het lijkt alsof je met kneusjes werkt, maar in onze eigen kennissenkring zitten mensen wiens leven net zo goed binnen een jaar ruw verstoord kan worden. Tegelijkertijd hebben deze mensen allemaal het volle vermogen om bij te dragen aan onze maatschappij.”

Wat onderscheidt jullie aanpak van andere initiatieven?

“De reguliere zorg biedt geen aanpak voor deze groep, terwijl toeleiding naar werk vaak nog niet aan de orde is. We hebben ons ontwikkeld tot een zorginstelling in combinatie met een re-ïntegratiebedrijf, waarin de vraag van de cliënt centraal staat. Rondom deze hulpvraag organiseren we de beschikbare middelen. We horen in volle breedte iemands verhaal en gaan daarmee aan de slag. Dat kan fysiotherapie zijn, maar ook energiemanagement, schuldsanering, lifestylecoaching en het inschakelen van jobhunters.”

Wat betekent voor jullie ‘werken naar vermogen’?

“We kijken wat er wel kan en proberen dat uit te bouwen. Ons motto is: zelf kiezen werkt. Vanuit vrije wil laten we mensen verantwoordelijkheid nemen voor leven en werk, onder welke omstandigheden dan ook. Dat maakt mensen krachtig, bewust van hun drijfveren en talenten. Uit ons onderzoek blijkt dat mensen dit inderdaad flexibeler maakt en ervoor zorgt dat ze beter omgaan met veranderingen. Daar zijn we best trots op.

Dit motto sluit heel goed aan bij de projectgroep Werken naar Vermogen in de gemeente Amersfoort. Mensen met een complexer dossier kunnen vanuit hun eigen identiteit toch een bijdrage leveren. Het activeren van iemands eigen vermogen staat voor ons centraal, zodat iemand zo snel mogelijk weer aan het werk gaat.”

Eerdere aflevering uit deze rubriek:

• 1. Werken naar vermogen betekent: als je iets wil en kan, dan lukt het.

Vijf tips om hoger opgeleide Wajongers beter aan het werk te helpen

Christianne van Triest van de projectgroep Werken naar Vermogen weet uit eigen ervaring hoe lastig het is om als jong gehandicapte met een HBO-opleiding aan een passende baan te komen. Inmiddels weet ze ook hoe het beter kan: vijf tips.

Tip 1: Faciliteer Wajongers bij het vinden van een baan op hun eigen niveau.

Mensen met een handicap hebben vaak meer tijd nodig dan andere kandidaten om aan een geschikte baan te komen. Daar kunnen ze best extra hulp bij gebruiken, vindt Christianne (accountmanager WAJONG en WIA voor het project Werken naar Vermogen in Amersfoort). Voor jonge mensen met een MBO-opleiding en hoger is ze van plan een ‘working class’ op te richten, die hen daarin bij staat. “Een werkzoekende is de eerste drie maanden vol goede moed, maar daarna wordt het moeilijk. Als je een plek creëert om die gevoelens te ventileren, ben je minder eenzaam.”
Christianne merkte zelf hoe haar klasgenoten na het behalen van hun HBO-diploma vrij snel een baan verwierven. “Dat was nog niet hun droombaan, maar het was wel werk dat als opstapje kon dienen om door te groeien. Ondertussen zat ik thuis en kwam niet verder. Een klein baantje vinden bleek voor mij net zo lastig als een gewone baan. In groepsverband kun je samen verder komen.”

Tip 2: Laat Wajongers als ZZP-er aan de slag gaan, promoot het en maak de regels hiervoor makkelijker.

“Een sollicitatie is een blind date tussen twee mensen die elkaar niet kennen maar wel meteen een oordeel over elkaar geven”, zegt Christianne. “Een werkgever ziet allereerst een persoon voor zich met een handicap, wat zorg en onzekerheid meebrengt. Doordat een werkgever vaak niet durft door te vragen en niet weet hoe hiermee om te gaan, wordt de persoon met een arbeidshandicap vaak al afgewezen. Voor Wajongers is de selectiedrempel extra hoog.”
‘Mensen met pukkeltjes’ zouden zich daarom niet voor moeten stellen in een sollicitatiegesprek, vindt ze. Het werkt veel beter om hoger opgeleide Wajongers als ZZP-er aan de slag te laten gaan en op een natuurlijke manier in contact te brengen met opdrachtgevers. Als accountmanager bij het Werkgeversservicepunt 033 adviseert ze werkgevers een tijdelijke klus aan te bieden. “Probeer het veertien dagen en beslis dan wat je er van vindt. Het inhuren van een zelfstandige vormt geen risico voor een organisatie. De regels voor Wajongers moeten dan wel vereenvoudigd worden en beter afgestemd worden op de belastingwetgeving.”

Tip 3: Breng als Wajonger begrip op voor de werkgever.

Christianne vindt dat jong gehandicapten zelf ook begrip moeten opbrengen voor de positie van de werkgever. “Wij weten zelf heel goed om te gaan met onze handicap en de beperkingen en mogelijkheden die daar bij horen. Ik heb een aantal vrij zware interimklussen gedaan. Maar toch vragen opdrachtgevers of werkgevers zich vaak af hoe ik dat toch doe. Dat gebeurt ook uit zorg: mensen vragen zich af of zoiets niet te zwaar voor me is. Hoe ik bij brand uit het pand gered moet worden bijvoorbeeld, of ze weten niet of er aanpassingen nodig zijn. Je moet er zelf open in staan en begrijpen dat het moeilijk is om voor jou te kiezen.”
Dat betekent ook dat je als jong gehandicapte moet leren om niet te oordelen over de ander. “Je denkt al gauw: ze willen me niet. Maar wie zijn ‘ze’? Je komt met deze gedachte geen stap verder. Je kunt beter respect hebben voor iemand die in zijn dagelijks leven nooit met een gehandicapte persoon te maken heeft gehad en gewoon niet beter weet. Je zult deze mensen moeten helpen om jouw positie en mogelijkheden te begrijpen.”

Tip 4: Geef als werkgever opdrachten aan sociale bedrijven.

Als bedrijf hoef je niet altijd zelf een Wajonger of een andere werknemer met een arbeidshandicap in dienst te nemen om ze toch te kunnen helpen. In een sociale economie gaat het niet alleen om mensen die je zelf op de loonlijst hebt staan, maar ook om het geven van opdrachten aan sociale bedrijven of aan ZZP-ers of ondernemers met een handicap.
De gemeente Amersfoort vraagt aan zijn leveranciers om een bepaald deel van de aanneemsom in te zetten voor de onderkant van de arbeidsmarkt. “Dat kun je wat mij betreft ook creatief oplossen”, zegt Christianne. “Amfors Groep zit om opdrachten te springen, dus je kunt je mailings ook door Amfors laten verzorgen.”
Ze heeft nog meer tips: haal je gebak bij Downey’s in Amersfoort, waar mensen met een verstandelijke beperking werken. Gebruik je lunch bij De Onthaasting, ook een restaurant met werknemers uit de onderkant van de arbeidsmarkt. Of sponsor een evenement voor deze doelgroep. “Je moet het een organisatie niet te lastig maken om invulling te geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo kunnen bedrijven en de mensen die er werken wennen aan mensen met een handicap en werk. Daarmee wordt de drempel lager om mensen met een arbeidshandicap ook zelf in dienst te nemen”

Tip 5: Help mensen niet aan een baantje, maar aan een loopbaan.

“We proberen als projectgroep om mensen te plaatsen in een duurzame baan die bij hen past”, zegt Christianne. “Dat is het beste voor alle partijen. Maar op een of andere manier worden wij als jong gehandicapten gemakkelijk in een klein baantje gestopt. Misschien schatten we onszelf te hoog in, maar anderen plaatsen ons vaak te laag. De hoger opgeleide Wajongers komen na een jaar of tien op plekken waar ze invloed hebben op het aanname beleid van het bedrijf waar zij werken; zij zijn de werkgevers voor de toekomst. Omdat zij werken in bedrijven, wordt het minder moeilijk om ook laag opgeleide mensen met een handicap aan te nemen. Maar dan moeten we ze nu wel de kans geven om ervaring op te doen. Dat betekent een duurzame baan, waarin ze kunnen doorgroeien. Elke grote organisatie zou bijvoorbeeld een trainee-plaats moeten openstellen voor een Wajongere.”

Eerste hulp bij personeelsproblemen

Christianne van Triest en Marcel van Unen van de pilot Werken naar Vermogen helpen werkgevers aan oplossingen voor hun personeelsproblemen. Zelf zoeken ze werkgevers, die werkzoekenden met een achterstand of arbeidshandicap aan het werk helpen. “We komen iets brengen en iets halen.”

Wat brengen jullie?

Marcel: “We gaan met werkgevers in gesprek om mee te denken over hun personeelsproblemen. De ene keer kunnen we de weg wijzen naar een instantie, een andere keer helpen we bij een wervingsprobleem of leggen we een regeling uit. We zijn eigenlijk externe personeelconsultants, die in het kader van deze pilot tot 1 januari 2012 gratis advies kunnen geven.”